با نزدیک شدن به انتخابات آتی سازمان نظام پزشکی، نگاهی دوباره به مشارکت صنفی جامعه پزشکی و بازخوانی نقش این سازمان در ساختار سلامت کشور، ضرورتی دوچندان یافته است.
با توجه به شرایط کنونی نظام سلامت و دغدغه‌های صنفی پزشکان، نقش سازمان نظام پزشکی در بهبود کارآمدی و اثرگذاری آن چگونه ارزیابی می‌شود؟
سازمان نظام پزشکی به‌عنوان نماینده قانونی جامعه پزشکی، باید نقش فعال‌تری در دو سطح ایفا کند: نخست، در سطح صنفی برای دفاع از حقوق شغلی، معیشتی و حرفه‌ای پزشکان و دوم، در سطح سیاستگذاری برای ارتقای کیفیت خدمات سلامت. برای افزایش کارآمدی، لازم است ساختارهای داخلی سازمان به‌روز شود، استفاده از فناوری‌های نوین در ارائه خدمات تقویت گردد و فرآیندها به سمت چابک‌سازی و شفافیت بیشتر حرکت کنند. ما در عصر داده و تصمیم‌گیری مبتنی‌بر شواهد هستیم؛ سازمان نظام پزشکی نیز باید بر اساس تحلیل داده‌های عملکردی، نیازهای اعضا و بازخوردهای جامعه، اولویت‌هایش را بازتعریف کند.
به نظر شما اولویت‌های اصلی سازمان برای ارتقاء خدمات به اعضا در شرایط فعلی چیست؟
سه اولویت کلیدی قابل‌ذکر است:
-خدمات الکترونیک جامع و کاربرمحور برای کاهش بروکراسی و افزایش دسترسی جامعه پزشکی به خدمات سازمان.
-بیمه و رفاه صنفی پویا برای تأمین امنیت شغلی و روانی اعضا، خصوصاً در مناطق محروم.
-آموزش مستمر و حمایت علمی برای همگام‌سازی اعضا با دانش روز دنیا.
برای نمونه، تجربه موفق کشورهایی نظیر هلند و کانادا در راه‌اندازی “پورتال‌های صنفی پزشکان” نشان داده که دسترسی سریع به اطلاعات، پیگیری شکایات و دریافت حمایت‌های حقوقی، تأثیر بسزایی در رضایتمندی صنفی دارد.
تعامل مؤثر با دستگاه‌های اجرایی و نهادهای سیاست‌گذار چه اهمیتی در تقویت جایگاه سازمان دارد؟
این تعامل، ستون فقرات کارآمدی سازمان نظام پزشکی است. بدون ارتباط ساختار یافته و مستمر با وزارت بهداشت، مجلس، سازمان برنامه و بودجه و شورای عالی بیمه سلامت، امکان تأثیرگذاری واقعی بر تصمیمات کلان سلامت وجود ندارد. سازمان باید از موضع پیشنهاد دهنده علمی و حرفه‌ای وارد گفت‌وگوها شود، نه صرفاً در نقش منتقد.
به‌عنوان مثال، در موضوع تعرفه‌گذاری خدمات پزشکی، اگر سازمان با مستندات علمی و تحلیل اقتصادی وارد مذاکره شود، قدرت چانه‌زنی آن چند برابر خواهد شد. چگونه می‌توان جایگاه سازمان در دفاع از حقوق صنفی و ارتقای کیفیت درمان را تقویت کرد؟ با اتکا به سه محور کلیدی: -شفافیت در ساختار تصمیم‌گیری و پاسخگویی به اعضا -مستندسازی تخلفات و فشارهای غیرمنصفانه به جامعه پزشکی با ایجاد سامانه گزارش‌گیری مستقل -تقویت نقش علمی سازمان از طریق همکاری با انجمن‌های علمی، صنفی و دانشگاه‌ها. باید باور کنیم که دفاع از حقوق صنفی، الزاماً در تقابل با کیفیت خدمات درمانی نیست؛ بلکه این دو موضوع، مکمل هم هستند. پزشکی که از امنیت شغلی، حمایت قانونی و نظام حرفه‌ای روشن برخوردار باشد، با انگیزه و آرامش بیشتری به خدمت‌رسانی خواهد پرداخت. تجربه‌های جهانی نیز همین را نشان می‌دهد. در نظام سلامت اسکاندیناوی، حمایت صنفی قوی، باعث افزایش کیفیت درمان و کاهش شکایت‌های حقوقی شده است. نظام پزشکی در جایگاهی قرار دارد که می‌تواند همزمان نقش (صدای صنف) و (بازوی فکری سلامت کشور) را ایفا کند. این مهم اما تنها با مشارکت حداکثری، شفافیت عملکرد و پیوند نزدیک با جامعه پزشکی محقق می‌شود. باید به جای نگاه از بالا به پایین، گفتمان مشارکت، مسئولیت‌پذیری و شفافیت را درون صنف پزشکی تقویت کنیم. در شرایط پیچیده کنونی، زمان آن رسیده که سازمان نظام پزشکی با تکیه بر ظرفیت‌های درونی، دانش تخصصی و تعامل هوشمندانه با نهادهای بالادستی به عنوان یک نهاد صنفی رسمی جامعه پزشکی، جایگاه خود را در صحنه‌ی سلامت کشور باز تعریف کند. نقش این سازمان، در تنظیم روابط حرفه ای، حفظ شان جامعه پزشکی نه فقط صنفی بلکه با مشارکت در سیاستگذاری سلامت کشور، نقش راهبردی و اثرگذار بر آینده سلامت مردم دارد.
